Düşük karbon miktarına sahip alaşım elemanı bulunmayan başta fosfor ve azot olmak üzere, üretim hammaddelerinden ve üretim yönetiminden kaynaklanan mangan, silisyum, bakır ve kükürt elementleri içeren ve sıcak şekillendirilmiş, bazen de soğuk çekilmiş olan çekme dayanımları dikkate alınarak endüstriyel ve yapısal uygulamalarda kullanılan çeliklere yapı çelikleri adı verilmektedir.
İnşaat sektöründe tercih edilen yapı malzemelerinden biri olan yapı çelikleri, davranışı öngörülebilir malzemelerdir. Yapı çelikleri, sıcak şekillendirilmiş, soğuk çekilmiş, normalize edilmiş, ince taneli kaynak edilebilir, korozyon direnci iyileştiriliş, su verilmiş yüksek akıma dayanımlı çelikler olarak alt gruplar olarak sınıflandırılmaktadır.
Yapı çelikleri düşük karbon içerikli dünyada en çok kullanılan malzemelerden biridir. Yüksek dayanımlı düşük alaşımlı çelikler ve tane boyutunun kontrolü ve yönlendirmesi ile değişen dayanımları ve düşük sıcaklık tokluk özellikleriyle üretilmektedir. Yapı çeliklerinin önemli bir özelliği esnekliktir. Bu çeliklere uygulanan imalat yöntemleri; kesim, talaşlı imalat, soğuk ve sıcak deformasyon ve kaynaktır.
Yapı Çelikleri Özellikleri
Yapı çeliklerinin özellikleri şu şekilde sıralanabilir;
Uygun darbe direnci
Uygun akma sınırı ve çekme dayanımı
Gevrek kırılmalara karşı dayanım
Kolay kaynaklanabilirlik
Kolay şekil verilebilirlik
Kolay işlenebilirlik
Yapı çelikleri üretim sonrası genellikle sıcak haddeleme veya dövülerek şekillendirme yöntemiyle biçimlendirilir. Uygulanan şekillendirme işlemi esnasında meydana gelen çizik, çapak ve çatlak gibi kusurları uygun bir şekilde giderilmesi gerekir. Yapı çelikleri, sıcakta ya da soğukta kırılgan olmamalıdır.
Yapı çeliklerinin talaşlı biçimlendirilmesinde daha çok normal tavlı veya soğuk şekillendirilmiş malzeme tercih edilmelidir. Normal tavlama ve yaklaşık 600°, 650° sıcaklığında gerçekleştirilen gerilim giderme tavlamasının dışında yapı çeliklerine ısıl işlem uygulanmaz.