Temperleme ve tavlama arasındaki farklara geçmeden önce ilk bilinmesi gereken şey, temperleme ve tavlamanın ne olduğudur.
Temperleme Nedir?
Temperleme, alaşımın sertliğini azaltarak daha fazla tokluk elde etmek için çelik ya da dökme demir gibi demir alaşımlarına uygulanan bir ısıl işlem tekniği olmaktadır. Temperleme genellikle, metalin en sert durumuna getirmek için hızlı bir şekilde soğutulması olan söndürme işleminden sonra gerçekleştirilmektedir.
Çelik sertleştiğinde aşırı derecede kırılgan ve sert hale gelebilmektedir. Bununla birlikte, sertleştirilmediğinde, çelik amaçlanan uygulama için gereken mukavemete ya da aşınma direncine sahip olmayabilmektedir. Temperleme ayrıca sertleştirilmiş bir çeliğin işlenebilirliğini ve şekillendirilebilirliğini artırmakta ve iç gerilimler nedeniyle çeliğin çatlaması veya kırılma riskini azaltabilmektedir.
Tavlama Nedir?
Tavlama çoğunlukla malzemenin sünekliğini artırmak ve sertliğini azaltmak için kullanılan bir ısıl işlem olmaktadır. Sertlik ve süneklikteki bu değişiklik, tavlanan malzemenin kristal yapısındaki çıkıkların azalmasının bir sonucu olmaktadır.
Tavlama genellikle bir malzemenin kırılganlığını önlemek ya da sonraki işlemler için daha şekillendirilebilir bir hale getirmek için sertleştirme, soğuk çalışma işleminden sonra gerçekleştirilmektedir. Tavlama işlemi yapılan işlemin sıcaklığına göre ya da soğutma şekillerine göre farklı şekillerde ifade edilebilmektedir. Bunlar; normalleştirme tavlaması, gerilim giderme tavlaması, yeniden kristalleşme tavlaması, yumuşatma tavlaması şeklinde olmaktadır.
Temperleme ve Tavlama İşlemleri Aralarındaki Farklılıklar Nelerdir?
Temperleme tavlamadan daha düşük bir sıcaklıkta gerçekleşmektedir. Temperleme işleminde sertlik ve metalin kırılganlık özelliği azalırken, sünekliği artar. Tavlama işleminde de süneklik artarken homojensizlik kalkmakta ve malzemenin mekanik özellikleri iyileşmektedir.
Temperleme, tavlanmış metalleri fırında yavaşça soğutmayı ya da kum gibi bir malzemeyi azaltmayı amaçlamaktadır. Tavlama, bazı ürünlerin imalatında çalışması daha kolay olan daha yumuşak bir çelik oluşturmaktadır.
Temperleme, bina veya endüstriyel uygulamalarda kullanılan daha az kırılgan bir çelik versiyonu oluşturmaktadır. Bir metal ürünün tavlanmasının başlıca nedenleri, sertliğini azaltmak/daha yumuşak hale getirmek olmaktadır. Bu şekilde daha kolay işlenebilmektedir. Ek olarak, bazı metaller elektrik iletkenliğini arttırmak için de tavlanabilmektedir. Temperleme, sert, kırılgan çeliklerin tokluğunu iyileştirmekte, böylece işleme sırasında dayanacakları bir ısıl işlem olmaktadır.