Östemperleme denilen şey aslında beynit adı verilen metalurjik bir yapı üreten, orta karbonludan yüksek karbonluya kadar değişen demir alaşımlarına uygulanan bir ısıl işlem biçimi olmaktadır.
Östemperleme dayanım ve tokluğu artırmak ve çarpılmaları azaltmak için tercih edilmektedir. Parçalar işlem sırasında sertleştirme sıcaklığına getirilmekte, sonrasında martenzit başlangıç sıcaklığının üzerinde bir sıcaklığa yeterince hızlı bir şekilde soğutulmaktadır. İstenilen beynit yapı elde edilene kadar bu sıcaklıkta yeterli sürede tutulmaktadır.
Östemperleme İşleminin Faydaları Nelerdir?
Östemperleme adı verilen bu işlem metallere aşağıdaki mekanik özellikleri kazandırmak için yapılan bir sertleştirme işlemidir.
Östemperleme işlemi yapıldığında daha yüksek süreklilik, tokluk ve verilen sertliğe göre daha yüksek dayanım kazandırılmaktadır. Aynı zamanda da östemperleme işlemi yapıldığında maddenin şoka karşı direncinin artması da sağlanmaktadır. Östemperleme, özellikle ince parçalardaki çarpılma oranını azaltması sayesinde de oldukça tercih edilmektedir.
Östemperleme İşlemi Uygulamaları ve Malzemeleri Nelerdir?
Östemperleme işlemi daha çok 35- 55 HRC sertliklerde, düşük çarpılmanın yanında tokluk da istenen orta ve yüksek karbonlu çelikler için tercih edilen bir yöntemdir. Östemperleme işlemi, otomotiv sanayinde klipslerde ve maksimum esneklik ve tokluk istenen parçalarda yaygın olarak bir kullanım alanına sahip olmaktadır ve bu nedenle de sıklıkla tercih edilmektedir.
Östemperleme işleminin uygulama alanı genellikle küçük kesitli sac ve şeritlerden üretilen parçaları kapsamaktadır. Östemperleme işlemi özellikle, çok yüksek tokluk isteyen ince kesitli karbon çelik parçalara uygulanan bir yöntem, işlem olmaktadır.
Östemperleme işlemi 38- 52 HRC sertlik isteyen, orta ve yüksek seviyelerde karbon içeren SAE 1045 ila 1095, 4130, 4140, 5160, 6150 (C45 ila C100, 25CrMo4, 42CrMo4, 50CrV4) gibi demir bazlı alaşımlara ve küresel dökme demirlerde tercih edilmektedir.
Östemperleme İşleminin Proses Detayları
Östemperleme işlemi uygulanan çelik aşağıdaki aşamalardan geçer;
Genellikle 790°- 915°C (1450 -1675°F) aralığında değişen östenitleme sıcaklığına getirilmektedir.
Genellikle 260°- 370°C (500- 700°F) aralığında tutulan havuzlarda (eritilmiş tuz ya da nadir olarak yağ havuzu) su verilmektedir.
Beynite dönüşüm tamamlanana kadar gereken süre verilerek bu sıcaklıkta tutulmaktadır.
Oda sıcaklığına getirilene kadar ise soğutulmaktadır.